ใบความรู้เกี่ยวกับหลักการบัญชี 2 เรื่องการวิเคราะห์รายการค้า

การวิเคราะห์รายการค้าเป็นจุดเริ่มต้นของวงจรบัญชี เป็นขั้นตอนเริ่มแรกของการจัดทำบัญชี ซึ่งเป็นขั้นตอนที่สำคัญมาก เพราะหากวิเคราะห์รายการค้าผิด ก็จะทำให้ขั้นตอนต่อ ๆ ไป เช่น การบันทึกบัญชีในสมุดรายวัน การผ่านบัญชีไปสมุดบัญชีแยกประเภท ตลอดจนถึงการจัดทำงบการเงินผิดไปด้วย งบการเงินซึ่งเป็นแหล่งข้อมูลทางการบัญชีที่ผู้สนใจจะเอาไปใช้ประโยชน์ในการตัดสินใจต่างๆ หากมีความผิดพลาดแล้วจะทำให้ผู้ใช้ข้อมูลทางการบัญชีนั้นตัดสินใจผิดพลาดด้วย ดังนั้นถึงแม้ว่าการวิเคราะห์รายการค้าจะเป็นเพียงแค่ขั้นเริ่มต้นของการทำบัญชี แต่เราก็ควรให้ความสนใจและทำความเข้าใจให้ถูกต้อง โดยก่อนที่จะวิเคราะห์รายการค้านั้น เราจะต้องมาทำความรู้จักกับรายการค้าเสียก่อนว่าคืออะไร
ความหมายของรายการค้า
     รายการค้า คือ เหตุการณ์หรือสภาพทางเศรษฐกิจที่มีผลกระทบต่อฐานะทางการเงิน หรือต่อผลการดำเนินงานของกิจการ ที่ทำให้ฐานะทางการเงินของกิจการหรือผลการดำเนินงานของกิจการเปลี่ยนแปลงไป เช่น การซื้อที่ดินของกิจการที่ทำให้ฐานะทางการเงินของกิจการเปลี่ยนแปลงไป หรือ การจ่ายเงินเดือนพนักงานที่ทำให้ผลการดำเนินงานของกิจการเปลี่ยนแปลงไป เป็นต้น การที่บริษัทจัดอันดับความน่าเชื่อถือลดระดับความน่าเชื่อถือของกิจการไม่ถือว่าเป็นรายการค้า เพราะไม่ได้ทำให้ฐานะทางการเงินของกิจการเปลี่ยนแปลงไป ทำให้ความน่าเชื่อถือของกิจการเปลี่ยนแปลงไปเท่านั้น แต่หากรัฐบาลประกาศลดค่าเงินบาท และกิจการมีหนี้สินเป็นสกุลเงินต่างประเทศ เหตุการณ์นี้ก็จะถือว่าเป็นรายการค้าเพราะทำให้หนี้สินซึ่งแสดงให้เห็นถึงฐานะทางการเงินของกิจการเปลี่ยนแปลงไป
ความหมายของการวิเคราะห์รายการค้า  (Business Transaction Analysis)
     การวิเคราะห์รายการค้า หมายถึง การพิจารณาว่ารายการค้าที่เกิดขึ้น มีผลทำให้สินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของ เปลี่ยนแปลงไปในทางที่เพิ่มขึ้น หรือลดลงเป็นจำนวนเท่าใด เมื่อวิเคราะห์รายการค้าได้แล้วจึงนำไปบันทึกลงในสมุดบัญชีต่างๆ
หลักในการวิเคราะห์รายการค้า
       หลักในการวิเคราะห์รายการค้าที่ทำให้มีผลต่อสินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของนั้น เป็นไปได้  ดังนี้
          1.สินทรัพย์เพิ่ม             สินทรัพย์ลด
          2.หนี้สินเพิ่ม                 หนี้สินลด
          3.ส่วนของเจ้าของเพิ่ม    ส่วนของเจ้าของลด